Η επιστήμη αυτοκτονεί όποτε υιοθετεί ένα δόγμα.

Thomas Huxley, 1825-1895, Βρετανός βιολόγος.

Το ανθρώπινο πόδι… ένα θαύμα της Μηχανικής.

Λεονάρντο Ντα Βίντσι, 1452-1519, Ιταλός σοφός.

Ο σκοπός της τέχνης είναι να δώσει στη ζωή σχήμα.

Γουίλιαμ Σαίξπηρ, 1564-1616, Άγγλος δραματουργός.

Pages

Thursday 26 December 2019

H Ζανά είναι Μαπούτσε


"Το αεράκι ζεσταινόταν σιγά σιγά όσο ανέβαινε ο ήλιος, και η οροσειρά φανέρωνε τα χρώματα των πετρωμάτων της. Ο Ρουμπέν μάζευε τα υπόλοιπα απ’ τα τρόφιμα που τα έτρωγαν τα μυρμήγκια όταν η Ζανά είδε το φύλλο διπλωμένο στα δύο κάτω απ’ το σάκο της, που τον είχε για μαξιλάρι: μια σελίδα σχισμένη από το μαθητικό τετράδιο, το οποίο είχε χαθεί μέσα στις στάχτες. Η Ζανά την ξεδίπλωσε και ο λαιμός της άρχισε να σφίγγεται…

Monday 23 September 2019

Ρόμπερτ Φρανκ (1924-2019)-The Americans



Ο Ρόμπερτ Φρανκ, ο πρώτος δημιουργός που καθιέρωσε το στιγμιότυπο (snapshot) και ο οποίος επηρέασε με το έργο του τη φωτογραφία του εικοστού αιώνα, δεν μένει πια μαζί μας. Πέθανε σε ηλικία 95 ετών χωρίς να μπορέσει ποτέ να ξεπεράσει δημιουργικά το magnum opus του, τη σειρά φωτογραφιών the Americans. Γεννημένος στη Ζυρίχη το 1924 από Εβραίους γονείς, ο νεαρός Ρόμπερτ Φρανκ έμαθε την τέχνη του φακού ως μαθητευόμενος σε διάφορους Ελβετούς μάστορες της φωτογραφίας αλλά και του design πριν μεταναστεύσει στη Νέα Υόρκη το 1947 όπου αμέσως έπιασε δουλειά ως φωτογράφος του Harper's Bazaar. Αμέσως όμως σχεδόν βεβαιώθηκε ότι η φωτογραφία μόδας δεν του ταίριαζε και εγκατέλειψε τις ΗΠΑ για να περιπλανηθεί στην Κεντρική και Νότια Αμερική και ακολούθως στην Ευρώπη. 

Friday 6 September 2019

Σαπφώ: Η γυναίκα που έμαθε στην ανθρωπότητα το λεξιλόγιο του έρωτα


Ο Πλάτωνας είχε γράψει ότι ήταν η δεκάτη μούσα, ο Αλκαίος την είχε αποκαλέσει «ιερή γυναίκα» και μέχρι σήμερα η Σαπφώ αναγνωρίζεται από τον πνευματικό κόσμο του δυτικού πολιτισμού ως «η γυναίκα που έγραψε την καλύτερη ποίηση που γράφτηκε ποτέ».

Ή Σαπφώ ήταν εκείνη που ύμνησε τον έρωτα με τη σοβαρότητα και το πάθος μίας μεγαλοφυΐας. Εκείνη που μετέπλασε σε ποίηση τον θαυμασμό για τη γυναίκα και μας παρέδωσε τη διαχρονική περιγραφή του ερωτικού πόθου πριν από 2.600 χρόνια:



«…ακούγοντάς σε να γλυκομιλείς και να γελάς τόσο όμορφα · αυτό, στ’ αλήθεια κάνει την καρδιά μου να σκιρτά μέσα στα στήθη.

Γιατί, κάθε που σε κοιτάζω έστω για μια στιγμή, λέξη δεν μου έρχεται στα χείλη, αλλά η γλώσσα μου παγώνει στη σιωπή,

ευθύς μία λεπτή φλόγα αρχινά να τρέχει κάτω από το δέρμα μου, τα μάτια μου παύουν να βλέπουν και τ’ αυτιά μου αρχίζουν να βουίζουν.

Ιδρώτας με πλημμυρίζει και ένα τρέμουλο με συνεπαίρνει ολόκληρη,

γίνομαι πιο χλωμή κι από τη χλόη

και, στο σκοτισμένο λογικό μου,

μού φαίνεται πως πάω να ξεψυχήσω…»

Friday 28 June 2019

Ίμρε Κέρτες : Ο άνθρωπος είναι μια μυθοπλασία

Ο Ίμρε Κέρτες γεννήθηκε στη Βουδαπέστη το 1929 και πέθανε το 2016 στη Βουδαπέστη, όπου επέστρεψε μετά από πολλά χρόνια που έζησε στο Βερολίνο. Το 1944 συλλαμβάνεται από τους ναζί και μεταφέρεται μαζί με χιλιάδες άλλους Ούγγρους στο Άουσβιτς και έναν χρόνο αργότερα στο Μπούχενβαλντ. Εργάστηκε πολλά χρόνια ως μεταφραστής, μεταφράζοντας μεταξύ άλλων έργα των Βίτγκενσταϊν, Κανέτι, Νίτσε, Σνίτσλερ Φρόιντ, Χόφμαν από τα γερμανικά στα ουγγρικά. Το 1975 εκδίδεται το πρώτο του μυθιστόρημα, με τίτλο «Το μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο». Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί επίσης τα έργα του «Καντίς για ένα αγέννητο παιδί» (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2003, μετάφραση Μάγκυ Κοέν), «Εκκαθάριση» (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2004, μετάφραση Γ.Λαγουδάκου), «Φάκελος Κ. - Μια έρευνα» (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2007, μετάφραση Γ.Λαγουδάκου), «Αστυνομική ιστορία» (Εκδόσεις Κέδρος, 2007, μετάφραση Κατερίνα Τσόκα). Από το σύνολο του έργου του και χωρίς φυσικά να τίθεται ζήτημα αξιολόγησης,  δύο έργα μπορούν να θεωρηθούν εμβληματικά και αυτά δεν είναι άλλα από το «Εγώ, ένας άλλος» και το «Μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο».

Friday 14 June 2019

«2.400 χρόνια πριν από τον Φρόιντ, ο Ηράκλειτος μίλησε για υποσυνείδητο»





Ηράκλειτος και Δημόκριτος, από τοιχογραφία του 1477 από τον  Donato Bramante, Pinacoteca di Brera.

Βαθύς γνώστης και παθιασμένος μελετητής του ελληνικού πολιτισμού, ο Αντρέας Λεμπέντεφ απαγγέλλει απέξω ολόκληρα αποσπάσματα αρχαίων κειμένων με την ερασμιακή προφορά

Ριζική αλλαγή της εικόνας που υπάρχει σε παγκόσμιο επίπεδο για τον μέγιστο Ηράκλειτο επιφέρει μία καινούργια μελέτη, του αναπληρωτή καθηγητή Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Αντρέα Λέμπεντεφ, ο οποίος, παρουσιάζοντας είκοσι τρία νέα αποσπάσματα του μεγάλου φιλοσόφου, καταδεικνύει πως δεν ήταν ένας φυσικός φιλόσοφος, σύμφωνα με την επικρατούσα θετικιστική άποψη, αλλά πρωτίστως πολιτικός, ηθικός φιλόσοφος και ανθρωπολόγος.

Wednesday 15 May 2019

Ιλιένκοβ, Έβαλντ: Δραστηριότητα και γνώση



Στην παιδαγωγική υπάρχει ένα προβληματικό και παράξενο θέμα, το οποίο συνήθως περιγράφεται ως το πρόβλημα της «πρακτικής εφαρμογής της γνώσης στη ζωή».
Και είναι όντως αλήθεια ότι ο απόφοιτος του σχολείου (είτε δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, είτε πανεπιστημίου) βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα του να μην ξέρει πώς να «εφαρμόσει» τις γνώσεις του στα προβλήματα που εμφανίζονται έξω από τους τοίχους του σχολείου.

Tuesday 14 May 2019

Παλαιολιθική τέχνη στο Σπήλαιο της Αλταμίρα


Το Σπήλαιο της Αλταμίρα βρίσκεται στην Βόρεια Ισπανία, 30 χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα Σανταντέρ της επαρχίας Κανταβρία. Είναι διάσημο για τις σπουδαίες πολύχρωμες σπηλαιογραφίες του που ανάγονται στην παλαιολιθική εποχή και απεικονίζουν σκηνές κυνηγιού καθώς και διάφορα ζώα της τοπικής πανίδας.Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες,οι παλαιότερες από τις σπηλαιογραφίες που υπάρχουν μέσα στο σπήλαιο χρονολογούνται μέχρι και 36.000 χρόνια πριν(!).Αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1985.

Η ανακάλυψη της Αλταμίρα

Το σπήλαιο της Αλταμίρα ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν κυνηγό,τον Μοντέστο Κουμπίλας το 1868.Το 1876 το σπήλαιο επισκέφθηκε ένας ντόπιος ευγενής ονόματι Μαρσελίνο Σανζ,ο οποίος ήταν και ερασιτέχνης αρχαιολόγος.Τρία χρόνια αργότερα το 1879 ο Σανζ θα επιστρέψει ξανά στο σπήλαιο μαζί με την οκτάχρονη κόρη του και θα ξεκινήσει τις ανασκαφές στην είσοδο του σπηλαίου εισέρχοντας έτσι στον πρώτο θάλαμο.Εκεί θα ανακαλύψει τις διάφορες ζωγραφιές σπάνιας ομορφιάς στα τείχη του σπηλαίου,μαζί με κόκκαλα ζώων και πέτρινα εργαλεία.Πεπεισμένος για την αυθεντικότητα της πρώιμης αυτής μορφής τέχνης και το γεγονός ότι χρονολογείται από την παλαιολιθική εποχή,θα εκδόσει το 1880 περιγραφές που αφορούσαν τα πρόσφατα ευρήματα του.

Monday 1 April 2019

Οι μεγάλοι Θεοί ήρθαν μετά...


Ίσως όταν κάποιοι σκέφτονται τη θρησκεία, ο νους τους να πηγαίνει σε έναν θεό που ανταμείβει το καλό και τιμωρεί τους πονηρούς και «κατεργαρέους». Φυσικά η ιδέα αυτή των ηθικά αφοσιωμένων θεών δεν είναι σε καμία περίπτωση καθολική. Οι κοινωνικοί επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και    καιρό,  ότι οι παραδοσιακές κοινωνίες μικρής κλίμακας – το είδος των κοινωνιών που οι ιεραπόστολοι συνήθιζαν να αποκαλούν «παγανιστές» - φαντάζονταν  έναν πνευματικό κόσμο που ελάχιστα ενδιαφερόταν για την ηθική της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η ανησυχία τους ήταν λιγότερο για το αν οι άνθρωποι συμπεριφέρονταν ωραία μεταξύ τους και περισσότερο για το κατά πόσον εκπλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους στα πνεύματα,  στα οποία φυσικά επεδείκνυαν την κατάλληλη εκτίμηση.

Wednesday 27 March 2019

Η εξέγερση των παλαιών πολεμιστών


 Α

Ονομάζομαι Βίκτωρ Καντέραμπεκ, ηλικίας 63 ετών και είμαι ιδιοκτήτης ενός μαγαζιού στην πλατεία Ρόκυτσανυ. Από το 1882 είμαι πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος του Συνδέσμου Παλαιών Πολεμιστών και ουδέποτε ο πανάγαθος Θεός με εγκατέλειψε. Ευτύχησα να έχω πολλά παιδιά που μόνο χαρά μου δίνουν. Στο σύνδεσμο είμαστε όλοι σαν αδέρφια, γιατί μας ένωναν οι κοινές αναμνήσεις των μεγάλων μαχών στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Στο σύνδεσμο ανήκε και ένα γεροντάκι που ερχόταν στις συναντήσεις μας πάνω στο αναπηρικό καροτσάκι. Μίλαγε συχνά για τη μάχη στην Κουστότσκα κατά των Ιταλών και για το γενναίο στρατάρχη Ραντέσκυ. Το δημοτικό συμβούλιο και η μητρόπολη ήταν πάντα στο πλευρό μας. Και εμείς απαντήσαμε κάθε φορά με ιδιαίτερο ενθουσιασμό στις προσκλήσεις τους μετέχοντας σε όλες τις γιορτές που γίνονταν στην πόλη και πρώτα απ’ όλα στο γιορτασμό της Ανάληψης του Κυρίου, όταν για τον κόπο μας το τοπικό εργοστάσιο ζυθοποιίας μας έδινε δωρεάν 18 βαρέλια μπύρα. Θέλω να με πιστέψετε ότι δεν είναι εύκολο πράγμα να παίρνεις  μέρος στη λιτάνευση της εικόνας της ανάληψης στους κεντρικούς δρόμους, με ζεστή ή βροχή. Αφού τελείωνε η λιτανεία ακολουθούσε στην ταβέρνα η πραγματική ανάληψη! Όλοι οι παλιοί πολεμιστές καθόταν μαζί, ο ένας για όλους και όλοι για έναν,  μπροστά στα 18 βαρέλια μπύρας και διηγότανε πως πριν χρόνια γλίτωσαν την Αυστρο-Ουγγαρία από μία βέβαιη καταστροφή.  Και σε παρόμοιες στιγμές γεμάτες συγκίνηση και νοσταλγία,  όταν οι καρδιές μας χτυπούσαν στο ρυθμό των παλιών αναμνήσεων,  κανείς δεν ήταν δυνατόν να σκεφτεί ότι θα έρθει μία μέρα που θα αναγκαστούμε να παλέψουμε σκληρά για να υπερασπίσουμε ότι το ιερότερο είχαμε, το δικαίωμα της δημόσιας εκδήλωσης. Αλλά δυστυχώς όπως φαίνεται αυτή είναι η μοίρα του παλιού πολεμιστή, γεμάτη βάσανα και στενοχώριες, όπως και η ζωή του στρατιώτη.
Και να τι έγινε. Το Γενάρη του 1912 έφτασε στην πόλη μας είδηση ότι διαλύονται όλοι οι σύνδεσμοι παλαιών πολεμιστών. Τότε εξεγερθήκαμε όλοι εμείς οι επιζήσαντες των ηρωικών μαχών της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, μαζί και το γεροντάκι που πολέμησε στην Κουστότσα. Όλοι εμείς που διατηρούσαμε άσβεστη την ιερή μνήμη του αγώνα υπέρ βωμών και εστιών, και περνάμε δωρεάν από το εργοστάσιο ζυθοποιίας 18 βαρέλια μπύρας στην επέτειο της Ανάληψης του Κυρίου! Τότε αποδείξαμε ότι είμαστε πάντα έτοιμοι να υπερασπίσουμε την πατρίδα, θυσιάζοντας ακόμη και τη ζωή μας.

Monday 28 January 2019

"1945"- Ένα αξιόλογο ασπρόμαυρο δράμα


Το «1945» είναι είναι ένα ασπρόμαυρο δράμα , με φόντο την άμεση μεταπολεμική περίοδο στην αγροτική Ουγγαρία , του Ούγγρου σκηνοθέτη Ferenc Török που αποτελεί μια προσαρμογή μιας μικρής ιστορίας από τον Gábor TSzántó .
Η άφιξη δύο Ορθοδόξων Εβραίων οι οποίοι έχουν επιζήσει από κάποιο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης ανατρέπει την ημέρα του γάμου του γιου ενός αγροτικού υπάλληλου στην Ουγγαρία το 1945, ενώ ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ευρώπη έχει τελειώσει , σε ένα πικρό χορωδιακό δράμα σε ασπρόμαυρη έκδοση  από το Ούγγρο σκηνοθέτη Φέρεντς Τόροκ  (Ferenc Török).
Στο ιστορικό πλαίσιο, το ραδιόφωνο, που πληροφορεί για τα πάντα (π.χ. έχει μόλις ριχτεί η ατομική βόμβα και στο Ναγκασάκι), και δεύτερο, ένα σοβιετικό στρατιωτικό τζιπ, οι άντρες του οποίου είναι πανταχού παρόντες.

Saturday 19 January 2019

Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ, ένας μεγάλος φιλόσοφος



Ο Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ (Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Στουτγκάρδη 27 Αυγούστου 1770 – Βερολίνο 13 Νοεμβρίου 1831) ή Έγελος (όπως απαντάται κάποτε στην ελληνική βιβλιογραφία) υπήρξε σημαντικός Γερμανός φιλόσοφος και κύριος εκπρόσωπος του γερμανικού ιδεαλισμού. Επηρέασε βαθιά τη δυτική φιλοσοφία και έγινε γνωστός για τη διαλεκτική θεωρία του.
Ο φιλόσοφος, ο οποίος  κάτι αιώνες μετά τον Ηράκλειτο, έβαλε θεαματικά στο επίκεντρο της φιλοσοφικής σκέψης τη σχέση της αλλαγής με την ουσία και με τα πράγματα.
Αφού δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Ιένας, έγινε καθηγητής στη Χαϊδελβέργη – στο κέντρο του γερμανικού εθνικού ρομαντισμού. Τέλος, το 1818 έγινε καθηγητής στο Βερολίνο – τη στιγμή ακριβώς που η πόλη αυτή γινόταν, σιγά σιγά, το πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο της Ευρώπης. Το Νοέμβριο του 1831 πέθανε στη μεγάλη επιδημία χολέρας. Αλλά ο “εγελιανισμός” είχε ήδη εδραιωθεί σ’ όλα τα γερμανικά πανεπιστήμια.