H Ζανά είναι Μαπούτσε

"Το αεράκι ζεσταινόταν σιγά σιγά όσο ανέβαινε ο ήλιος, και η οροσειρά φανέρωνε τα χρώματα των πετρωμάτων της. Ο Ρουμπέν μάζευε τα υπόλοιπα απ’ τα τρόφιμα που τα έτρωγαν τα μυρμήγκια όταν η Ζανά είδε το φύλλο διπλωμένο στα δύο κάτω απ’ το σάκο της, που τον είχε για μαξιλάρι: μια σελίδα σχισμένη από το μαθητικό τετράδιο, το οποίο είχε χαθεί μέσα στις στάχτες. Η Ζανά την ξεδίπλωσε και ο λαιμός της άρχισε να σφίγγεται…

Βλέποντας μες τη δροσιά/Το κελί μόνο του καταδικασμένου

Η αυγή σχίστηκε στα δύο/Σαν κούτσουρο.

Από τον ορίζοντα δεν μένει πια τίποτα/ Μόνο ο φλοιός,/ Ρωγμές,/ Ψείρες/ Σκελετοί…

Ποιος σκοτώνει τα σκυλιά/ Όταν το λουρί είναι κοντό;

Τα πουλιά χάθηκαν στον ουρανό/ Μέσα στο τοπίο ζωγραφισμένα/ Ίχνη από τα φτερά τους.

Από τη σιωπή/ Έμεινε μόνο το μουρμουρητό/ Διακεκομμένο,

Σύννεφα χαραγμένα/ Ψείρες/ Σκελετοί…

Ποιος σκοτώνει τα σκυλιά/ Όταν το λουρί είναι κοντό;

Να δαγκώνεις τις λέξεις μες στο στόμα των άλλων,

Είναι σαν την σκιά των ματιών σου,

Κολλάω πάνω σου,

Γονατίζω χωρίς να προσεύχομαι για να σ’ αγαπώ μέσα σου,

Εκεί μέσα λάμπουν τ’ άστρα,

Το δέρμα σου, κοίτα, αμέσως αστροβολά,

Το αγγίζω, /Το χορταίνω,/Κι άλλο,

Η καρδιά σου απέραντη,

Μια θλίψη έχει απομείνει,/ Ασήμαντη η απόσταση,

Σέρνομαι μέσα σου όπως σ’ ένα δρόμο στο τέλος της μέρας,

Τα χέρια σου, τα δάκτυλά σου, τα σκέλη σου, όλα τα αγαπώ,

Κοίτα

Τα λυπημένα μου δάκρυα κατρακυλούν μέσα σου,

 Λιωμένοι παγετώνες,

Μια καταστροφή στη δουλειά, αλλά το ίδιο κάνει

Και οι κεραυνοί αποδυναμώνονται,/ Στη λατρεμένη αυγή, Που φεύγει,

Όμως…

Δέντρα, υψώστε τα κλαδιά σας,/ Κλείστε τις τάφρους!

Σ’ εσάς αφήνω την επιθυμία να φύγω/Όσο πιο βροντερά/ Απ’ τη συνήθεια   

Της τύχης/ και του χρόνου,

Δεν με ενδιαφέρουν οι κορφές,/ Από το δρόμο/ Δεν θα παρεκκλίνω

Ούτε πετραδάκι/Ούτε χαλικάκι

Υπακούω στα ποτάμια/ Στις λίμνες/Στο ρυάκι που τις ρίχνει στη θάλασσα

Για σένα θα ξεδιαλύνω του κόκκους της σκόνης μου/Πραματευτή του τίποτα

Πάνω σε μια έρημο από πέτρες/Ή άμμο

Κοφτερές,

Και όταν ξαναγίνει πυρόλιθος/ Θα τραβήξω το σπαθί,

Η ζωή έχει τα κεφάλια της,

Και μέσα στον καθρέπτη απ’ τις φλόγες/Που χορεύουν στην επιφάνεια,

Την ομαλή,

Περιμένω,

Μόνο εσένα, Ζανά…Ο αέρας.   

Ένα ποίημα. Το πρώτο. Για εκείνη…Η Ζανά κράτησε τον χάρτινο θησαυρό στα δάκτυλά της πού έτρεμαν."

( Απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Caryl Ferey, ΜΑΠΟΥΤΣΕ, εκδόσεις ΑΓΡΑ, Αθήνα 2013)

Οι Μαπούτσε (Mapfuchieu) αποκαλούν τους εαυτούς τους «ανθρώπους της γης» και αυτό είναι το νόημα της λέξης. Οι ίδιοι δεν αυτοαποκαλούνται ποτέ Ινδιάνοι, δεν σημαίνει τίποτε για εκείνους αυτή η λέξη.   Η περιοχή τους εκτείνεται κατά μήκος των συνόρων Χιλής-Αργεντινής.

Οι Μαπούτσε παραδοσιακά ζούσαν σε διευρυμένες οικογένειες, χωρίς σκλάβους ή αφέντες. Περήφανα δηλώνουν ότι ποτέ δεν παραδόθηκαν στους Ισπανούς αποικιοκράτες. Στην πνευματικότητα των Μαπούτσε και στην κατανόησή τους για τον κόσμο σημαντικό ρόλο παίζουν οι δυνάμεις της δημιουργίας (Ngenechen) και καταστροφής (Wakufu) και η ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο.

Οι Μαπούτσε πίστευαν πάντα ότι ο κόσμος θα καταστρεφόταν αν δεν αντιστέκονταν στην αποικιοκρατία και κάλεσαν τα πνεύματα των προγόνων τους για να τους βοηθήσουν στη μάχη. Αντιστάθηκαν με επιτυχία στις κατακτητικές επιθέσεις των Ίνκας και είναι χαρακτηριστικό πως δεν συγκρότησαν κάποια μορφή κρατικής οργάνωσης. Η κατάκτηση της Χιλής από τους Ίνκας σταμάτησε στον ποταμό Maule, όπου αντιμετωπίστηκαν αποτελεσματικά από τους Μαπούτσε, ύστερα από μία τριήμερη αιματηρή αντιπαράθεση, γνωστή ως Μάχη του Maule. Σφαγιάστηκαν κατά το 19ο αιώνα. Στην Αργεντινή, είναι σαν να μην υπήρξαν ποτέ.

Μάπου, σημαίνει Γη. Τσε σημαίνει Άνθρωποι.