Μια ωραία παρουσίαση βιβλίου

Μία  κατά τη γνώμη μας ωραία εκδήλωση πραγματοποιήθηκε χθες με τη συνεργασία της Παπαχριστοπουλείου Βιβλιοθήκης, της Λέσχης Κριτικής Σκέψης, του βιβλιοπωλείου Γνώση, και των εκδόσεων Τόπος,  κατά την παρουσίαση του νέου λογοτεχνικού πονήματος  του Βασίλη Τσιράκη , του ιστορικού μυθιστορήματος Τα χρόνια ανάμεσα. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε και η ιστορικός, καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Δήμητρα Λαμπροπούλου, η οποία κατέθεσε την αναγνωστική και ιστορική της ματιά, με τον πάντα ζωντανό τρόπο που έχει να εκφράζεται. Την ευχαριστούμε  και ευελπιστούμε να την έχουμε κοντά μας και σε άλλες μας πρωτοβουλίες. Επειδή όμως η οικονομία του χρόνου κατά την παρουσίαση δεν μας επέτρεψε να αναφερθούμε στο έργο της Δήμητρας vιώθουμε την ανάγκη να παρουσιάσουμε μέσα από το Blog ορισμένα βασικά έργα της εν λόγω ιστορικού.

Δήμητρα Λαμπροπούλου - Συγγραφικό έργο

Δήμητρα Λαμπροπούλου, Γράφοντας από τη φυλακή. Όψεις της υποκειμενικότητας των πολιτικών κρατουμένων 1947-1960, Νεφέλη, Αθήνα 1999, σελ. 172, ISBN-13: 9789602114810

Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και των δύο δεκαετιών που ακολούθησαν, χιλιάδες άνδρες και γυναίκες έζησαν την εμπειρία της φυλακής και της εξορίας. Η μελέτη τούτη προσεγγίζει με ευαισθησία και στοχαστική διάθεση τα βιώματα και τις εμπειρίες των πολιτικών κρατουμένων με βάση κείμενα που οι ίδιοι έγραψαν στους χώρους κράτησής τους. Ένα πλούσιο και πολυεπίπεδο υλικό όπως τα τελευταία γράμματα εκτελεσθέντων, προσωπικές επιστολές κρατουμένων και κείμενα διαμαρτυρίας αξιοποιούνται και αποτελούν τη βάση μιας διεισδυτικής ανάλυσης. Γράφοντας από τη φυλακή, τα δρώντα και πάσχοντα πρόσωπα δομούν αφηγήσεις για τον εαυτό τους, τις εμπειρίες τους, τις συλλογικότητες που συγκροτούν. Η παραγωγή πολιτικών πρακτικών, η διαμόρφωση στρατηγικών επιβίωσης, η εξουσία και οι αντιστάσεις απέναντί της, η σχέση ατομικού και συλλογικού, η αίσθηση της ομοιότητας και της διαφορετικότητας στο εσωτερικό της κοινότητας των κρατουμένων, οι πολιτισμικές και ψυχολογικές όψεις της δραστηριότητάς τους, η επεξεργασία νοημάτων κατά τη διαδικασία της βίωσης της εμπειρίας του εγκλεισμού αποτελούν βασικά θέματα του βιβλίου. Καθώς δε η ανάλυση μετακινείται από το συλλογικό στο ατομικό και αντίστροφα, η ιστορία αποκτά πολλά επίπεδα και πλήθος ανεξερεύνητες πλευρές. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ) 

Δήμητρα Λαμπροπούλου, Οικοδόμοι. Οι άνθρωποι που έχτισαν την Αθήνα 195-1967, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2009, σελ. 400, ISBN-13: 9789608087859

Ποια θέση κατέχουν τα μεταπολεμικά χρόνια στην αντίληψή μας για το ιστορικό παρελθόν; Οι δεκαετίες του 1950 και του 1960 μοιάζουν συγχρόνως κοντινές και απόμακρες, τις φέρνουν κοντά στο σήμερα οι εικόνες του ελληνικού κινηματογράφου, που επαναλαμβάνονται στον άχρονο χρόνο της τηλεόρασης· τις απομακρύνουν τρέχοντα διλήμματα και ερωτήματα, που φαίνονται να έχουν ξεπεράσει το παρελθόν. Και όμως. Οι πόλεις όπου ζούμε πήραν τη μορφή τους εκείνη την εποχή. Οι άνθρωποι που τις έχτισαν είναι οι παππούδες και οι πατεράδες των σημερινών νέων. Η δική τους ιστορία είναι ένα από τα νήματα που συνδέουν το παρόν με το παρελθόν και είναι η ιστορία που αφηγείται ετούτο το βιβλίο. Πρωταγωνιστές του είναι οι οικοδόμοι της μεταπολεμικής Αθήνας. Πρόκειται για μια εξιστόρηση η οποία αναδεικνύει κρίσιμες όσο και ελάχιστα μελετημένες όψεις της μεταπολεμικής ελληνικής ιστορίας: τις κοινωνικές και πολιτισμικές προϋποθέσεις της διαδικασίας που ονομάστηκε «μεταπολεμικός εκσυγχρονισμός» ή «μεταπολεμική μεταμόρφωση», τις αμφισημίες τις οποίες περιλάμβανε αυτή η διαδικασία, τις συνάφειες ανάμεσα στο πεδίο του πολιτικού και τις κοινωνικές δυναμικές. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Dimitra Lampropoulou, Yannis Yannitsiotis, Carla Salvaterra (eds), Rhetorics of Work, Edizioni Plus, Pisa University Press 2008, pp. 243, ISBN-13: 9788884925558

Researchers from many European countries explore ways in which discourses on work are intertwined with discourses on gender in various historical contexts. Efforts of women to establish their right to work in the public sphere, and competing representations of men’s and women’s work as part of nation-building and other political strategies are among the topics examined. (FROM THE BACK COVER OF THE BOOK)

Δήμητρα Λαμπροπούλου, Γιάννης Γιαννιτσιώτης, Κάρλα Σαλβατέρα

Ρητορική της εργασίας

Ερευνητές από πολλές χώρες της Ευρώπης διερευνούν τους  τρόπους με τους οποίους ο λόγος για την εργασία συνυφαίνεται με το λόγο σχετικά με το φύλο σε διαφορετικά ιστορικά πλαίσια. Οι προσπάθειες των γυναικών να καθιερώσουν το δικαίωμά τους να εργαστούν στη δημόσια σφαίρα, και οι ανταγωνιστικές παραστάσεις της ανδρικής και γυναικείας εργασίας ως μέρος της οικοδόμησης των εθνικών και άλλων πολιτικών στρατηγικών είναι μεταξύ των θεμάτων που περιλαμβάνονται σε αυτή την έκδοση .(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Όσον αφορά την σημασία της δουλειάς της Δήμητρας Λαμπροπούλου θα παραθέσουμε ένα απόσπασμα βιβλιοκριτικής για το δεύτερο και κατά τη γνώμη μας πιο σημαντικό βιβλίο της Δήμητρας, Το Οικοδόμοι,  οι άνθρωποι που έχτισαν την Αθήνα ενός συναδέλφου της,  που θεωρούμε πως  είναι αντιπροσωπευτικό:

" Το έργο της Δήμητρας Λαμπροπούλου συγκαταλεγόμενο σε αυτό το συνολικό εγχείρημα δοκιμής/σύνθεσης από την πλευρά της νέας ιστοριογραφικής σχολής βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με μια πλειάδα ξένων έργων των οποίων τα εργαλεία προσπαθεί να χρησιμοποιήσει, υπόθεση διόλου εύκολη. Η ουσιαστική εμβάθυνση και εξοικείωσή της όμως της επιτρέπει την παρουσίασή τους και τον ταυτόχρονο υποδειγματικό χειρισμό/προσαρμογή τους πάνω στο δικό της αντικείμενο δημιουργώντας για τα ελληνικά δεδομένα πράγματι νέα ιστοριογραφικά παραδείγματα. Καταρχήν, από καθαρά μεθοδολογική πλευρά χρησιμοποιεί εργαλεία της κοινωνικής ιστορίας, της ιστορικής ανθρωπολογίας, της ιστοριογραφίας του φύλου, της πολιτισμικής ιστορίας και κυρίως της προφορικής ιστορίας. Με αρκετή σαφήνεια η ίδια περιγράφει τον μεθοδολογικό της συνθετικό στόχο: δεν είναι μόνο "ο τρόπος παραγωγής", αλλά και πως "αυτός ο τρόπος παραγωγής γίνεται πραγματικότητα, πως βιώνεται από τους εργάτες , τι είδους τροποποιήσεις, προσαρμογές περιέρχονται στην εμπειρία αυτή". Έτσι, στην παραδοσιακή προσέγγισης της εργασίας "ως αποκλειστική ή κυρίως οικονομικό μέγεθος" η Λαμπροπούλου δεν αντιπαραθέτει, αλλά προσθέτει "τις πολιτισμικές προϋποθέσεις" και "την έμφυλη συγκρότηση". Ρητά η έννοια της υποκειμενικότητας παραμένει στο επίκεντρο της συνολικής πραγμάτευσης του θέματος μέσω της επεξεργασίας των προφορικών συνεντεύξεων. Βέβαια, δεν μένει μόνο σε όσα τα υποκείμενα λένε για τους εαυτούς τους, αλλά και όσα λένε άλλα υποκείμενα για αυτά αναδεικνύοντας μια συνολικότερη διαδικασία συγκρότησης της εργατικής/ανδρικής ταυτότητας. Για αυτό το λόγο, χρησιμοποιεί και άλλες πηγές όχι απλά για να επαληθεύσει, αλλά για να καταδείξει "το πυκνό δίκτυο νοημάτων που παράγονται και διακινούνται μέσα στην κοινωνική δράση και ανταλλαγή". Ταυτόχρονα, βοηθά στην διαμόρφωση μέσα στην ελληνική ιστοριογραφία ενός ειδικού πεδίου γύρω από ζητήματα εργατικής και συνδικαλιστικής ιστορίας που απουσιάζει εν γένει ως συγκεκριμένος και διακριτός τομέας της σύγχρονης ιστορίας".

Μικρό απόσπασμα από την Βιβλιοκριτική του βιβλίου του ιστορικού Κώστα Παλούκη